Chắc hẳn trong số chúng ta, không ai là chưa nếm thử qua vị chua ngọt thanh thanh của xí muội đâu nhỉ? Đây là một món ăn vặt vô cùng phổ biến của người Việt Nam nói riêng và người dân Châu Á nói chung. Vậy thì vì sao mà món ăn này lại được nhiều người thích thú đến vậy? Để giải đáp cho câu hỏi đó chúng ta hãy cùng nhau đi vào tìm hiểu qua bài viết sau nha!
Xí muội có nguồn gốc từ đâu?
Thật sự xí muội có nguồn gốc từ Châu Á như mọi người thường nghĩ hay không? Và có bao nhiêu loại xí muội nổi tiếng hiện nay được nhiều người ưa chuộng nhỉ?
Nguồn gốc thật sự của xí muội từ đâu?
Xí muội hay tên gọi khác của nó là là ô mai và tới nay chúng ta vẫn thực sự nghĩ rằng xí muội có nguồn gốc từ Châu Á nhưng thực tế lại không phải vậy. Ô mai hay lúc bấy giờ còn gọi là ô mai bắt nguồn từ các nước Địa Trung Hải.
Vào một thời điểm ở 5000 năm trước, con người lần đầu phát hiện ra những loại quả mọng nước như chà là và nho bị rớt trên nền cát nóng. Chúng bị khô lại và vỏ nhăn nheo. Những người sống ở khu vực lúc bấy giờ rất tò mò về hương vị của nó nên đã nếm thử và thật ngạc nhiên khi biết được những quả nho, chà là lúc bấy giờ hương vị thơm ngon khác xa hương vị ban đầu từ đó, xí muội được ra đời.
Lúc đó mọi người chỉ đơn giản là phơi khô loại quả này và thưởng thức chúng như những chiếc kẹo. Tận mãi sau này, ô mai mới được du nhập đến các nước Châu Á, đầu tiên là trung quốc. Người Châu Á hay làm ô mai bằng những loại quả như đào, mận, mơ, sấu,…
Đây là những loại quả khá quý hiếm trong những năm đầu công nguyên và những nguyên liệu đi kèm như đường, mật ong thời bấy giờ cũng rất khó kiếm nên ô mai trở thành một món ăn cho quý tộc. Ô mai nguyên bản ban đầu ở Địa Trung Hải chỉ đơn giản là trái cây phơi khô nhưng khi chúng được du nhập vào Châu Á, hương vị của chúng đã trở nên phong phú hơn rất nhiều.
Những loại xí muội được yêu thích nhất
Hiện nay, phải kể đến hàng chục thậm chí hàng trăm loại ô mai khác nhau có mặt trên thị trường. Nhưng cũng có những loại ô mai bán chạy, có những loại ô mai lại cực kỳ được yêu thích. Mỗi một quốc gia khác nhau thì hương vị ô mai lại có vị đặc trưng khác nhau.
Ở Việt Nam, bằng chính đôi tay khéo léo và đầu óc sáng tạo cùng vị giác tuyệt vời của mình những nghệ nhân làm ô mai đã sáng tạo ra những loại xí muội có hương vị độc đáo chua, cay, mặn, ngọt,…Phải kể đến những cái tên của những món ô mai nổi tiếng như:
- Ô mai mơ gừng mặn ngọt gần như chính là vì ô mai đầu tiên chế biến theo bài thuốc dân gian.
- Ô mai mơ chua cay mặn ngọt, dường như trong một hộp ô mai lại tích hợp mọi hương vị nhưng chúng lại rất phù hợp với nhau.
- Ô mai đào bao tử đã được tách hạt và thiên về vị ngọt nhiều hơn rất thích hợp thưởng thức vào những ngày tết đến xuân về.
- Ô mai sấu Hà Nội có một hương vị rất đặc trưng, vị chua của sấu kết hợp với ngọt dịu của một ít đường là món ăn tuổi thơ của biết bao nhiêu người hà Nội lúc bấy giờ
Những công dụng chính của ô mai là gì?
Do bắt nguồn từ đông y sau đó được chế biến và sáng tạo thành những món ăn ngon, những thức uống giải khát nên xí muội có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe, vị giác của con người. Những thành phần dinh dưỡng có trong ô mai bao gồm: Các loại vitamin, chất khoáng và nhiều chất xơ, protein và carbonhydrat cùng rất nhiều các khoáng chất cần thiết khác cho cơ thể
Công dụng của xí muội trong Y học cổ truyền
Trong y học cổ truyền người ta thường sử dụng các loại xí muội thiên về vị mặn, cay, chua,…để làm những bài thuốc dân gian để trị những bệnh như: duy trì lượng cholesterol ở mức thấp; có thể giúp giảm cân hiệu quả; giảm sưng và viêm; trị ho và tiêu đờm, bổ phổi. Đặc biệt, ô mai mơ còn giúp làm giảm tình trạng bị dị ứng protein hoặc điều trị vi khuẩn gây ra kiết lị.
Chưa hết, ô mai còn có tác dụng ngăn các tế bào ung thư cổ tử cung bùng phát, ô mai ngâm cũng làm thức uống giải khát tuyệt vời cho những ngày hè oi nóng. Rất nhiều công dụng của ô mai trong y học cổ truyền được tìm thấy.
Xí muội công dụng giúp ẩm thực, hương vị món ăn thêm phong phú
Ở những con phố Hà Nội thời xưa ô mai thường được dùng cùng khi thưởng thức trà. Đây được người dân miền Bắc lúc bấy giờ coi là một thú vui tao nhã. Dần dần, món ăn vặt này được chế biến cùng với nhiều món ăn và cả thức uống khác nhau hương vị rất đặc sắc và thơm ngon khác lạ.
Có thể làm xí muội tại nhà có đơn giản không?
Chắc hẳn nhiều bạn vẫn còn nghĩ rằng làm ô mai tại nhà khá cầu kỳ phải không? Nhưng thực tế các bước làm được xí muội khá đơn giản, nhưng thời gian chờ đợi thành phẩm khá lâu:
Bước 1: Bước sơ chế các loại quả bạn chọn làm xí muội
Để làm ô mai, bạn nên chọn những loại quả mọng nước trong đó có chứa hàm lượng nước nhiều như sấu, mận, mơ, đào. Chọn những quả ngon và thật tươi, không dính sâu bệnh hay bị dập nát.
Sau khi hái quả hãy phơi khô chúng nhưng hãy tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp nhé. Vì nếu phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời quả sẽ dễ bị cháy, làm ảnh hưởng hương vị thành phẩm.
Sau đó tiếp tục đun một lượng nước vừa đủ với ô mai cho đến khi ô mai có dấu hiệu nứt và đưa nó ra ngoài tiếp tục sấy khô tới khi vỏ của chúng nhăn lại. Hãy thực hiện quá trình này từ 3-4 lần cho tới khi ô mai chuyển thành màu tím đen.
Bước 2: Bước bào chế ô mai
Tách hết vỏ ô mai và để chúng vào trong chảo nóng và đảo đều. Sau khi rang thấy ô mai đã đều màu lấy vung đậy lại chờ xí muội nguội bớt và tán nhuyễn chúng ra nhé!
Bước 3: Thêm hương vị cho ô mai tùy theo sở thích
Cuối cùng để ô mai có thêm hương vị bạn hãy cho gia vị theo sở thích của mình để phù hợp như: muối, cam thảo, đường, ớt,…Cuối cùng, mẻ ô mai ngon tuyệt vời với thành phẩm màu đẹp óng ánh sẽ thành công.
Mùi hương thoang thoảng của cam thảo quyện với vị ngọt ngọt, chua chua của ô mai sẽ rất kích thích vị giác của các bạn đấy.
Các món ăn, thức uống ngon làm từ xí muội
Khi nhắc đến các món ăn đặc biệt từ ô mai thì không thể không nhắc đến những món sau đây.
Một số món ngon
- Muối xí muội: Đây mặc dù chỉ muối chấm – một loại gia vị bổ sung ăn kèm với hoa quả nhưng muối ô mai lại cực kỳ đặc biệt so với các loại muối chua cay, muối tôm,…khác trên thị trường. Muối ô mai có mùi thơm đông y và vị chua ngọt lạ cực kỳ kích thích vị giác.
- Ổi, cóc, xoài lắc với muối ô mai. Đây là một món ăn vặt cực kỳ tiện lợi chỉ cần làm trong một bước đơn giản là gọt hoa quả cho vừa ăn và lắc cùng với muối ô mai được rất nhiều bạn trẻ yêu thích.
- Trà chanh, trà tắc xí muội, nước ô mai sấu. Chắc hẳn các bạn trẻ hay ngồi những quán trà chanh bụi phố, trà chanh vỉa hè rất quen thuộc đối với thức uống này đúng không nào? Thức uống này có hương vị đặc trưng và chua nhẹ ngọt đậm kết hợp với mùi đông y của ô mai tạo nên một món nước khá lạ nhưng hương vị lại rất hài hòa.
- Sườn mặn ngọt ô mai, đây chắc hẳn là món ăn rất được yêu thích trong các bữa cơm gia đình Việt Nam. Đơn giản vì hương vị tinh tế mà nó mang lại, ô mai chính là gia vị chính tuyệt vời nhất cho món ngon này thêm tròn vị.
Ăn nhiều xí muội liệu có tốt cho sức khỏe?
Ô mai được ứng dụng khá nhiều trong ẩm thực và y học cổ truyền, vậy ăn nhiều ô mai có thực sự tốt cho sức khỏe? Theo những nghiên cứu trong y học cổ truyền, có một vài trường hợp thực sự phải kiêng ô mai vì lý do sức khỏe:
- Chống sử dụng ô mai cho những người mới phát sốt rét hoặc kiết lỵ.
- Một vài loại xí muội khô ăn nhiều sẽ gây ra ho và các cơn hen chính vì vậy mà những người bị hen suyễn nên thật sự cẩn trọng khi ăn ô mai, hạn chế ăn ô mai.
- Vì trong ô mai có tính chua nên những người bị bệnh về dạ dày không nên ăn quá nhiều sẽ gây đau dạ dày đấy!
- Không nên ăn các loại ô mai quá nhiều vì ô mai khá cứng, rất dễ làm tổn thương răng miệng.
- Nên hạn chế ăn các loại ô mai ngọt, các loại ô mai có lượng đường cao vì sẽ có nguy cơ dễ mắc các bệnh như tiểu đường hoặc tăng cân đấy.
Không chỉ mỗi xí muội mà tất cả các loại thực phẩm khác bạn chỉ nên ăn một phần vừa phải trong một thời gian nhất định để tránh thừa chất và nhiều vấn đề khác có thể phát sinh.
Bảo quản ô mai như thế nào cho đúng?
Mách bạn những cách bảo quản xí muội vô cùng đơn giản và đồ dùng dễ kiếm, dễ có trong gia đình để bảo quản ô mai thơm ngon và giữ nguyên hương vị nhé:
- Đối với ô mai khô: bạn có thể bảo quản chúng trong hộp nhựa tránh để những nơi ẩm mốc hoặc có nhiệt độ quá cao.
- Đối với những loại ô mai ngâm, ô mai ướt bạn nên lựa chọn những chai, lọ thủy tinh để bảo quản an toàn nhé!
Kết bài
Xí muội là thức quà tuổi thơ cùng lớn lên của biết bao nhiêu người, cũng là một món quà quý báu của người thân biếu nhau vào những dịp tết đến xuân về. Vậy bạn còn chần chừ gì nữa mà không học ngay cách làm, chế biến ô mai để tặng những hộp ô mai do chính mình chế biến cho người thân, gia đình nào!
